Omdenken in CGK

Een gastbijdrage van Dirk de Groot.

Verwachtingen, problemen, herstelacties, feiten en mogelijkheden in de CGK

Omdenken is de manier van denken die niet probeert de feiten te veranderen, zodat de situatie weer wordt zoals die moet zijn (=oplossen). Meestal wordt het probleem daar alleen maar erger van (=vastdenken). Accepteer de feiten en gebruik ze om te bedenken hoe het zou kunnen worden (=omdenken). Wat zou omdenken kunnen betekenen voor de crisis in de CGK? Wat wordt er mogelijk dankzij het probleem dat er is in de CGK en van kwaad tot erger lijkt te gaan?

Verwachtingen

De verwachtingen waren hoog gespannen na de synode van Dordrecht-Nunspeet 2019-2022. De reformatorische zuil zag haar zorgvuldig en 20 jaar lang gekoesterde standpunt inzake (onder andere) vrouw en ambt officieel bevestigd. De minderheid incasseerde het (gecalculeerde) verlies en koesterde de hoop en de verwachting dat revisieverzoeken het tij op de volgende synode zou doen keren ten gunste van ruimte voor vrouwen in de ambten. Voortvarend en met vereende kracht werden revisieverzoeken gemaakt en in groten getale ingediend. Dat zou toch wel indruk maken op de volgende synode, waarvan men verwachtte dat deze een evenwichtiger samenstelling zou hebben en zich inhoudelijk zou laten overtuigen door gedegen argumentatie.

Problemen

Wat bleek tijdens de synode van Rijnsburg -Nunspeet 2024-2025? Het moderamen bleek in meerderheid op de hand van CGBeraad te zijn. De afgevaardigden van de middengemeenten en de ongeorganiseerde modernen konden geen tegenwicht bieden aan de massieve hang naar behoudendheid die door CGBeraad werd aangestuurd. De revisieverzoeken werden na marginale toetsing categorisch afgewezen. Gesteggel over de volgorde van behandeling van commissierapporten en geen aangenomen besluiten over de toekomst van het kerkverband leidde uiteindelijk tot het ontijdig sluiten van de synode, zonder de agenda af te maken en zonder een nieuwe roepende kerk aan te wijzen. De teleurstelling en het verdriet waren heftig, voelbaar en zichtbaar. Het is pijnlijk te zien hoe de synodevergaderingen zichzelf lieten vastlopen in onmacht en onwil. De honden blaften wel, maar de karavaan ging verder de doodlopende weg in.

Herstelacties

Na verloop van tijd (en deels al snel) kwamen de herstelacties op gang. Zonder volledig te zijn: CGK Dordrecht wees een roepende kerk aan. CGK Rijnsburg initieerde vergaderingen om op basis van de vierslag het kerkverband weer op te bouwen. CGK Broeksterwoude kreeg via de voorzieningenrechter gedaan dat CGK Hoogeveen alsnog als nieuwe roepende kerk werd aangewezen door het voormalige moderamen, waarna 4 van de 5 leden onder ach en wee hun functie neerlegden. Het geslonken deputaatschap vertegenwoordiging werd weer aangevuld vanuit de oudsynodeleden. Deputaten Kerkorde&kerkrecht gooiden de knuppel in het hoenderhok. De flanken van de CGK laten zich horen met hun verhaal en gelijk. Ds. Anton Egas verwoordt het narratief van de reformatorische CGK. Ds. Marco Hofland stelt daar het narratief van de missionaire CGK tegenover. Beiden leggen uit in de traditie van CGK te staan en vermoedelijk hebben ze allebei gelijk. In dat besef zit tevens de kern van de oplossing. Oudgedienden als prof. Gerard den Hertog en prof. Arnold Huijgen roepen van de zijkant, in de hoop gehoord te worden. En mr. Hans Bügel schrijft al jaren zijn blogs over de interpretatie van artikel 31 van de kerkorde en aanverwante zaken. Veel gelezen, maar het effect? Het kan-er-uit-Dronten-iets-goeds-komen-als-het-anders-is-dan-de-TUA-prof-Herman-Selderhuis-ons-30-jaar-geleerd-heeft- syndroom maakt zich sterk. De middengemeenten staan erbij en kijken ernaar, worden naar hun beleving heen en weer geslingerd tussen de zelfbenoemde route via het Rijnsburgse convent en de ietwat geforceerd tot stand gekomen route via de roepende kerk Hoogeveen. Die keus willen ze helemaal niet hoeven maken. Beide flanken hopen dat de middengemeenten zich bij hen aansluiten.

Feiten

De aloude CGK-reflex: we hebben beloofd ons te houden aan wat de synode besloten heeft, ook al zijn we het er niet mee eens, stimuleert een lijdzame en afwachtende houding. Deze houding geeft de ‘kwaadwillende’ Rijnsburggroep het voordeel van de twijfel en de ‘goedwillende’ nieuwe deputaten vertegenwoordiging het nadeel van de twijfel. De meeste gemeenten in de CGK zijn liever meeloper dan dader of slachtoffer. Met wie ze meelopen houden ze graag onder de pet. Of ze laten weten wat ze ervan vinden maar voegen niet de daad bij het woord. Wie de omstandigheden laat beslissen zonder daar daadwerkelijk invloed op uit te willen oefenen, laat het initiatief bij de drijvers. Wel zeggen dat Urk Eben-Haëzer fout bezig is door geen classis Zwolle samen te roepen, maar daar geen consequenties aan willen verbinden, verlamt het normale kerkelijk leven. We zijn het er niet mee eens, maar laten het gebeuren. Het is een feit dat CGBeraad zijn zaken (doelen, mensen, middelen) beter op orde heeft dan de rest van de kerken. Dat gaan we nu niet meer veranderen. Het is ook een feit dat deputaten vertegenwoordiging nog steeds achter de feiten aanloopt. Naar verwachting komt er dit weekend een voorstel voor een goede begaanbare weg, begaanbaar voor alle 181 kerken. Maar als dat voorstel halfslachtig is en niet breed opgepakt wordt, ligt het initiatief definitief bij de Rijnsburggroep. Dan is de breuk ‘ten volle besloten’.  

Mogelijkheden

Accepteer dat mannen de boel in de soep laten lopen. Van de nood een deugd maken. Door Deputaten vertegenwoordiging een moratorium laten afkondigen per 28 november. Drie wijze CGK vrouwen dringend vragen een plan te bedenken om de eenheid van het kerkverband te herstellen. Je zou kunnen denken aan Els van Dijk (oud directeur EH), Rieke den Hertog - van ’t Spijker (voorzitter CGK-Vrouw) en Carin Slotboom-Meijers (CHE docent OT). Als Barak het niet doet moet Deborah het doen. En hoe Deborah het aanpakt? Ze spoort Barak aan om te stoppen met het geneuzel en aan de slag te gaan (Rechters 4:6-14). Samen trekken ze op naar de Tabor (i.c. synode van Hoogeveen). En na afloop zingen ze samen een lied tot eer van God (Rechters 5).