Volgens de formateurs in Flevoland is de kritiek op de ChristenUnie Flevoland grotesk en wekt zij de indruk dat zij zich exclusief bevoegd acht om het geweten - en niet het politieke gedrag - van anderen te toetsen. Dat zijn stevige uitspraken waarvan dan ook verwacht mag worden dat die van deugdelijke argumentatie zouden worden voorzien, maar dat blijkt helaas niet het geval te zijn. 

Spijker op de kop

De formateurs slaan wel de spijker op hun kop als zij stellen dat het in Flevoland niet is gegaan over de democratische rechtsstaat. Dat is precies de kern van het probleem. Als het bij de formateurs daarover wel zou zijn gegaan, zouden zij ongetwijfeld hebben afgezien van het advies om een coalitie te smeden met de PVV. De democratische rechtsstaat houdt namelijk niet op bij de provinciegrenzen van Flevoland. En de vertegenwoordigers van de PVV in Flevoland zijn aanhangers van de PVV van Wilders. Zij hebben zich verkiesbaar gesteld namens de PVV en hebben daarmee ook verantwoordelijkheid genomen voor het verkiezingsprogramma van de PVV in Flevoland. In dat verkiezingsprogramma staan politieke opvattingen die volledig overeenkomen met de opvattingen van de landelijke PVV. Sterker nog, op de voorpagina van het Flevolandse verkiezingsprogramma prijkt een foto van Geert Wilders, het enige partijlid van de PVV. In dat verkiezingsprogramma staat onomwonden dat de provinciale vertegenwoordigers van de PVV zich zullen inzetten voor minder islam in Flevoland. En niet alleen minder, maar ook stoppen met islamisering van Flevoland. Andere asielzoekers dan Oekraïners worden zonder nuancering, die ontbreekt, profiteurs genoemd. En van die standpunten staat vast dat zij in strijd zijn met de democratische rechtsstaat. De Afdeling advisering van de Raad van State, bijvoorbeeld, heeft te kennen geven dat het PVV-wetsvoorstellen over minder islam, een speerpunt in het verkiezingsprogramma van de PVV Flevoland, onverenigbaar zijn met de uitgangspunten van de democratische rechtsstaat, zoals uitgewerkt in de Nederlandse Grondwet en verschillende verdragen. Als de wetsvoorstellen van de PVV, die gericht zijn op minder islam, in strijd zijn met de democratische rechtsstaat, is er geen andere conclusie mogelijk dan dat diezelfde standpunten van de PVV Flevoland ook in strijd zijn met de democratische rechtsstaat. Het zijn standpunten waarvan de Raad van State heeft gezegd dat het leidt tot uitsluiting van bevolkingsgroepen die tot tweederangsburgers worden gereduceerd. De kritiek op de standpunten van de PVV Flevoland is dus geen kritiek van een paar scherpslijpers, zoals de formateurs laatdunkend suggereren, maar gefundeerde kritiek, die gebaseerd is op adviezen van de Afdeling advisering van de Raad van State over wetsvoorstellen van de PVV; daarvan zeggen ook meerdere rechtsgeleerden dat de standpunten van de PVV over minder islam in strijd zijn met de democratische rechtsstaat. Emeritus hoogleraar H.U. Jessurun d’Oliveira, pleit zelfs openlijk voor een partijverbod van de PVV. En niet in het minst spreekt de beginselverklaring van de ChristenUnie ook uit dat een democratie haar weerbaarheid ten diepste zoekt in de publieke moraal. 

Publieke moraal

Dat de publieke moraal coalitievorming met de PVV Flevoland uitsluit, is uiteraard een gerechtvaardigde reden om niet met haar te onderhandelen over een coalitieakkoord. Het is immers ook gerechtvaardigd dat de coalitiepartijen andere partijen niet hebben uitgenodigd en betrokken bij de coalitievorming. Dat de ChristenUnie Flevoland niet zou moeten willen onderhandelen met de PVV Flevoland is ook in overeenstemming met de beginselverklaring van de ChristenUnie. Daarin wordt onder meer uitgesproken dat allen in de democratie door de ChristenUnie worden uitgenodigd om, vanuit de waarden en overtuigingen van de ChristenUnie, mee vorm te geven aan de samenleving. En zij zoekt uitsluitend samenwerking met ieder die het kwade wil overwinnen door het goede. Die gronden voor samenwerking sluiten per definitie samenwerking met de PVV Flevoland uit, omdat de waarden en overtuigingen van de PVV Flevoland haaks staan op die van de ChristenUnie, waarvan bovendien gezegd moet worden dat de de standpunten van PVV Flevoland zich niet kwalificeren als het goede. Dat verandert niet door een bijlage met kernwaarden bij het coalitieakkoord. En de opwinding waarover de formateurs spreken ziet ook niet zozeer op wat de coalitiepartijen de komende jaren willen gaan doen in het coalitieakkoord, hoewel ook daar nog wel het nodige over te zeggen valt, maar de kritiek ziet uitsluitend op de samenwerking op zichzelf. 

Abjecte standpunten

Ook gaat kritiek over de samenwerking met de PVV Flevoland helemaal niet over het geweten van de vertegenwoordigers van de PVV Flevoland, maar uitsluitend over de abjecte standpunten van hun partij. Kennelijk hebben de formateurs ook niet de moeite genomen de kritiek daadwerkelijk tot zich te nemen, omdat zij anders een dergelijke groteske uitspraak achterwege zouden hebben gelaten. Kwalijk zijn de opmerkingen van de formateurs over de landelijke ChristenUnie door haar te verwijten het kabinet uit de wind te houden bij kwesties waar sprake is van ongekend onrecht. Het feit dat regeringsdeelname door de ChristenUnie  aan ongekend onrecht bijdraagt, kan nooit een rechtvaardiging zijn om te gaan samenwerken met een partij waarvan op voorhand vaststaat dat het tot ongekend onrecht zal leiden. Met de fouten van de ChristenUnie als regeringspartij kan de foute keuze van de ChristenUnie Flevoland niet goed gepraat worden. Dat is een slecht excuus van en een steek onder water richting de ChristenUnie door de formateurs. Uit de opiniebijdrage van de formateurs komt naar voren dat de formateurs in Flevoland kennelijk niet met de coalitiepartijen hebben gesproken over de publieke moraal, waarmee zij zichzelf voor dat geval een brevet van onvermogen hebben gegeven.