Concretisering en toekomstvisie rond huwelijk, M/V en (homo)seksualiteit in de kerk

1. Het huwelijk is Bijbels gezien in de eerste plaats bedoeld als veilige omgeving voor de vrouw en haar kinderen. Twee mensen die eerst niet bij elkaar hoorden kiezen er voor om samen verder te gaan in een nieuwe eenheid en sluiten daarvoor een (huwelijks)verbond, christenen doen dat voor Gods aangezicht. En christelijke huwelijken mogen zich laten inspireren door Christus in zijn zorg voor de gemeente. Daarom is een juridische inbedding van de relatie in een samenlevingscontract niet minderwaardig ten opzichte van een huwelijk. Het is eenkennig en misplaatst om alleen burgerlijke huwelijken kerkelijk te bevestigen. Je overvraagt de Bijbel als je de combinatie huwelijk en seksualiteit tot norm verheft als instelling van God. Dat neigt tot een vorm van normatief idealisme waar niemand aan kan voldoen en velen ongelukkig van worden als ze merken (of er op gewezen worden) niet aan het ideaal te voldoen. Zo moet je niet met mensen omgaan en zeker niet met een beroep op het gezag van de Bijbel. Genade is krachtiger dan zonde. Vergeving is krachtiger dan veroordeling. Althans, dat is de boodschap van de Bijbel, toch?

2. De man is niet de kroon van de schepping (dat is de rustdag) en de voorrechten van de man ten opzichte van de vrouw zijn niet gebaseerd op een instelling van God of een zogenaamde scheppingsorde, maar een uitvloeisel van de patriarchale, masculiene cultuur in de Bijbel (zowel OT als NT). Als er al sprake is van een scheppingsorde is het dat de mens mannelijk en vrouwelijk geschapen is en samen de zegen hebben gekregen om mens te zijn op aarde. Daarmee is het Bijbels en theologisch gezien grootspraak om te stellen dat het kerkelijk ambt alleen toekomt aan bekwame mannen. Het ambt is verbonden met roeping. Gaven en talenten worden alleen in de cultuur ongelijk gewaardeerd bij mannen en vrouwen. De Gever maakt geen onderscheid in het toedelen van gaven aan mannen en vrouwen. Zoals elke ouder van meerdere jongens en meisjes maar al te goed weet. Meisjes kunnen in bijna alles (uiterlijk of karakter of aanleg of gedrag) lijken op de vader of een opa of een oom en jongens kunnen in bijna alles (uiterlijk of karakter of aanleg of gedrag) lijken op hun moeder of een oma of een tante. Dat is hoe de biologie (erfelijkheid) werkt. Toch zegt niemand: dat kan niet goed zijn, want zo verdwijnt al het onderscheid in gaven tussen mannen en vrouwen. Wat een man met zijn aanleg en gaven mag betekenen in de kerk, zou zijn dochter die qua aanleg en gaven op hem lijkt, niet mogen betekenen? Nee zegt de klassiek gereformeerde theologie, want zo heeft God het niet bedoeld. Besef dan dat het met het zicht op de eschatologische toekomst logischer is dat man en vrouw voor God gelijkwaardig zijn en gelijk behandeld moeten worden, dan dat de ongelijkheid de norm zou zijn. De vermeende scheppingsorde, die mannen meer rechten geeft dan vrouwen, normatief blijven stellen is onhoudbaar in het licht van de heilshistorie. We gaan niet terug naar de Hof van Eden, we zijn op weg naar het nieuwe Jeruzalem. Christelijke ouders ontvangen hun kinderen uit Gods hand. Ze houden van hun jongens en meisjes zoals ze zijn. Het gaat pas echt fout in de opvoeding als een kind zichzelf niet mag zijn. Daarmee keur je niet al het gedrag van je kind goed, maar je accepteert de identiteit van je kind en je houdt van je kind. Ook als de identiteit en het gedrag van je kind anders is dan je hoopte.

3. Seksualiteit is een scheppingsgave en maakt deel uit van het leven van elk mens. Seksualiteit is niet alleen de geslachtsdaad, al dan niet in het huwelijk. Seksualiteit is veel breder en is niet opgesloten in of voorbehouden aan het huwelijk. Ook zonder een relatie met een ander is een mens een seksueel wezen naar lichaam en geest en dat kun je gebruiken en daar kun je van genieten. De homoseksualiteit (c.q. LHBTI) is geen pregnante zondecategorie of afwijking van de norm maar in de eerste plaats een scheppingsgegeven en een identiteitsmarker. Het zoeken van een liefdesrelatie waarin intimiteit en seksualiteit een plek hebben is de mens ingeschapen. Het is dus niet vreemd dat er naast heterorelaties ook gelijkgeslachtelijke relaties ontstaan als dat in de maatschappij geaccepteerd wordt.  Elke goede gave van God, en dat geldt ook voor huwelijk, sekse en seksualiteit, kunnen door aardse begeerten (machtsmisbruik) tot zonde gemaakt worden. Dat geldt voor gelijkgeslachtelijke seksualiteit net zo goed als voor heteroseksualiteit. Helaas is niet elk wettige huwelijk een veilige plek voor de gehuwde vrouw. Daarmee gaat de mens in tegen Gods bedoeling. De Bijbel noemt dat aardse of wereldse begeerte, de begeerte die voorbij gaat aan Gods bedoeling in schepping en heiliging. Zoek daarom allereerst en in alles het Koninkrijk van God en zijn gerechtigheid zegt Jezus.

Laten we Christus navolgen. Laten we elke dag werk maken van sociale, ecologische, kerkelijke en seksuele gerechtigheid. En dat gaat verder dan het aanwijzen en vermanen – bij de ander - van vermeende uitbrekende zonden. Het leven naar Gods bedoeling gaat het beste op de manier van Genesis 17:1 (Toen Abraham negenennegentig jaar was, verscheen de HEER aan hem en zei: “Ik ben God, de Ontzagwekkende. Richt je steeds naar mijn wil en leidt een onberispelijk leven”). Op de manier van Micha 6:8 (Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet dat de HEER van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God) en op de manier van Mat 23:23 (Wee jullie, schriftgeleerden en farizeeën, huichelaars, jullie geven tienden van munt, dille en komijn, maar veronachtzamen wat in de wet zwaarder weegt: recht, barmhartigheid en trouw, terwijl men het een zou moeten doen zonder het andere te laten). Het moet ons opvallen dat God in de Bijbel ten diepste geen normen (regels) geeft maar waarden en principes aanreikt. Zelfs de 10 geboden zijn geen wetten en normen, maar waarden en principes. Zoals de Heidelbergse Catechismus (zondag 34 t/m 44) al eeuwenlang duidelijk maakt.

Wie het Koninkrijk van God zoekt let niet in de eerste plaats op het gedrag van anderen en zichzelf, maar bepaalt in biddend opzien en in samenspraak met andere christenen de ethische keuzes die gemaakt moeten worden. Keuzes gemaakt door mannen en vrouwen, door homoseksuele en heteroseksuele mensen, in de kerk en daar buiten. En de Geest zal ons in alle waarheid leiden (Joh 16: 12-16). De vraag is of de kerk de wegen die de Geest in de tijd schrijft durft te volgen. Dat het voor de kerk gemakkelijker lijkt de oude ethische paden te blijven betreden, zal waar zijn, maar dat is niet de boodschap en de opdracht van het evangelie.