Reina Wiskerke waarschuwde de lezer in haar column van 25 juni 2024 dat argwaan tegen beoogd minister Faber geen goede reden is om haar woorden bij voorbaat anders uit te leggen dan ze betekenen. En Wiskerke heeft gelijk dat zorgen hebben over demografische ontwikkelingen wat anders is dan een omvolkingstheorie. Die woorden kunnen gelet op hun betekenissen niet zomaar tegen elkaar worden uitgewisseld. Zorgen hebben over demografische ontwikkelingen is nu eenmaal geen omvolkingstheorie. Echter, in het geval van mevrouw Faber is er geen sprake van dat, gemotiveerd door argwaan, anderen mevrouw Faber haar woorden anders uitleggen dan dat ze betekenen, maar is het mevrouw Faber zelf die een bepaalde uitleg aan haar eigen woorden geeft.

Op 14 juni jongstleden was in de podcast ‘Dick & Daniël geloven het wel’ van het Nederlands Dagblad de Christelijke Gereformeerde dominee Egas uit Damwoude te gast. In de podcast kon ds. Egas zijn visie geven op de kerkelijke problemen binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken, die zich in het bijzonder toespitsen op de kwestie vrouw en ambt. De inhoud van het gesprek viel bepaald niet mee. In de podcast kwamen de visie op het kerkverband, de betekenis van de kerkorde, synodale besluiten en het Schriftverstaan over vrouw en ambt aanbod. Ds. Egas hield ogenschijnlijk een logisch en consistent verhaal, maar wie goed luisterde, moet vaststellen dat zijn boodschap teleurstellend, inconsistent en soms eenvoudigweg onjuist was. Dat staat het zoeken van vrede binnen het kerkverband uiteindelijk eerder in de weg dan dat zij daaraan bijdraagt.

Met Eppo Bruins krijgt Nederland ongetwijfeld een goede minister van onderwijs. Dat is in deze ook niet het probleem. Het probleem is dat een oud-Kamerlid van de ChristenUnie deelneemt aan een kabinet met de PVV. Kennelijk leeft nog steeds de gedachte dat, zolang volksvertegenwoordigers door middel van eerlijke en vrije verkiezingen verkozen zijn, ze per definitie democratisch zijn gelegitimeerd. En daarmee zijn de standpunten van de PVV in feite niet meer dan controversiële politieke standpunten. Dat de PVV als grootste fractie in de Tweede Kamer onderdeel uitmaakt van het kabinet is dan even logisch als andere partijen regeringsverantwoordelijkheid nemen, zoals bijvoorbeeld NSC. Daarmee wordt de indruk gewekt dat er geen gevaar schuilt in kabinetsdeelname van de PVV en dat, voor zover dat gevaar er is, dat controleerbaar is door de afspraken in het hoofdlijnenakkoord.

In een tweetal blogs voor de EO legt Thijs van den Brink uit waarom hij vindt dat de vier formerende partijen maar moeten laten zien dat zij samen kunnen regeren. En er valt zeker begrip op te brengen voor Van den Brink zijn columns. In het hoofdlijnenakkoord lijkt de rechtsstaat grotendeels in tact te blijven en bovendien hebben drie van vier partijen een grote verkiezingswinst geboekt. Een meerderheid van de bevolking wil deze coalitie ook, zodat er alle reden is om hen het voordeel van de twijfel te geven. In zijn tweede column reageert Van den Brink op kritiek die zijn column opriep, omdat hij daarmee in feite extreemrechts zou normaliseren. Van den Brink maakt duidelijk dat zijn standpunt is ingegeven door zijn liefde voor de democratie. De kiezers hebben duidelijk een keuze gemaakt voor een rechts kabinet en die keuze moet worden gerespecteerd, ook dat is tenslotte democratie. Toch schiet die analyse tekort;

Naar aanleiding van het vorige blog, Israëlisch offensief in Rafah, werd terecht de vraag gesteld waarom daarin de opvatting van rechter Tladi niet is meegenomen. Hoewel dat een bewuste keuze was, lijkt het bij nader inzien toch nuttig deze keuze te verantwoorden om te voorkomen dat over het vorige blog het verwijt gemaakt kan worden dat het slechts is gebaseerd op selectieve argumenten. Rechter Tladi is namelijk van oordeel dat het Internationaal Gerechtshof Israël expliciet zou hebben bevolen zijn offensief in Rafah onvoorwaardelijk te staken en tevens impliciet zou hebben bevolen om ook elders in Gaza zijn militaire activiteiten te staken; maar diens interpretatie overtuigt niet. Er zijn meerdere redenen om zijn uitleg over de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof niet te volgen.

Met wisselende reacties is de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof ontvangen waarin hij onder andere Israël beveelt, gezien de verslechterende levensomstandigheden van de burgers in Rafah, onmiddellijk een einde te maken aan zijn militaire offensief en aan alle andere acties in Rafah, die tot levensomstandigheden leiden die tot de gehele of gedeeltelijke vernietiging van de Palestijnse bevolking zouden kunnen leiden. Tegenstanders van het militaire optreden van Israël zien hierin een opdracht voor Israël om al haar militaire acties in Gaza te staken en gestaakt te houden en een bevestiging van hun overtuiging dat Israël zich schuldig zou maken aan oorlogsmisdaden of zelfs genocide. Zij die het militaire optreden van Israël steunen zien in deze uitspraak een afwijzing van het recht op zelfverdediging van Israël, het beschermen van zijn burgers en het terughalen van de gegijzelden. Sommigen vinden de uitspraak een politieke uitspraak.

Hoewel het convent van de Christelijke Gereformeerde Kerken kwestieus is vanwege zijn onduidelijke status, lijkt het erop dat het merendeel van de kerken het convent zal bijwonen. Vermoedelijk zal de helft of meer van de afgevaardigden uit predikanten bestaan en omdat de organisatie ervoor gekozen heeft kerkenraden uit te nodigen, is de kans minimaal dat kerken ook vrouwen hebben afgevaardigd. De kans is groot dat predikanten het convent zullen domineren. En daarmee bestaat er een reële kans dat de geplande gespreksronden een hoog theologisch gehalte krijgen in plaats van broodnodige gesprekken op zielsniveau.

Het bestuur van Bewaar het Pand heeft een verklaring gepubliceerd op haar website over het convent van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Het betreft een weinig bemoedigende verklaring. Het staat vol van behoudzucht en het mobiliseren van de achterban om kennelijk het convent vooral te gebruiken om de confrontatie te zoeken met andersdenkenden voor wie binnen het kerkverband geen plaats meer is als het aan het bestuur van Bewaar het Pand ligt. Het is kerkpolitiek waartegen Paulus, in zijn brief aan de gemeente van Korinthe waarschuwt door de gemeente van Korinthe op te roepen eensgezind te zijn, scheuringen te vermijden en in denken en overtuiging volkomen één te zijn.

Opnieuw kiest Wilders ervoor informateurs voor te stellen die niet tot de achterban van een van de onderhandelende partijen behoren. Ditmaal zijn de informateurs van SGP respectievelijk CDA huize. In de media zijn geluiden te horen dat het een zwaktebod van Wilders zou zijn. In de gelederen van de PVV zouden geen personen van voldoende gewicht te vinden zijn die als informateur aan de slag zouden kunnen. Datzelfde verwijt valt ook de andere onderhandelende partijen te maken. Toch lijkt die verklaring te gemakkelijk. Het heeft er eerder de schijn van dat Wilders een snelle leerling is, die heeft ingezien dat een informateur van eigen huize hem kwetsbaar maakt.

In het vorige blog over de winst van Wilders onder de vlag van de PVV is betoogd dat zichzelf respecterende partijen een coalitie met Wilders op principiële gronden zouden moeten uitsluiten. De Tweede Kamer heeft Wilders echter niet, op grond van principiële gronden, uitgesloten van gesprekken over kabinetsvorming. Hoewel de Kamerleden van de PVV-fractie op democratische wijze zijn verkozen en derhalve legitieme volksvertegenwoordigers zijn, bestaat de politieke partij slechts uit één persoon; Wilders zelf. Wilders is een door de jaren heen geradicaliseerde persoon, strafrechtelijk veroordeeld met onvoldoende respect voor de democratische rechtsstaat.

Inmiddels heeft het Christelijk Gereformeerd Beraad een handreiking met de kerkenraden van de CGK gedeeld ter voorbereiding op het convent dat op 20 april 2024 wordt gehouden. Naast de handreiking, die naar alle kerkenraden binnen de CGK is verstuurd, heeft het Beraad ook een artikel op haar website gepubliceerd dat een nadere toelichting geeft op de plaatsbepaling van het Beraad. Het bevestigt dat het Beraad het huidige standpunt over vrouw en ambt onverkort handhaaft. Alleen zijn eigen standpunt is aanvaardbaar.

Het is opmerkelijk te lezen dat de organisatoren van het convent de crisissituatie binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken plaatsten in een breder perspectief dan de discussie over vrouw en ambt. Het is een kerkelijk frame dat voortdurend, en kennelijk met succes, rondom kringen van Bewaar het Pand en Christelijk Gereformeerd Beraad wordt uitgedragen. Door de discussie bewust breder te trekken, wordt het eigenlijke onderwerp dat kerken daadwerkelijk verdeeld houdt, de openstelling van de ambten, bewust gerelativeerd.